Update van Fijn Weekend en Fijn Weekend arbeidsvoorwaarden

Een update van het Fijn Weekend-initiatief, dat zich inzet voor betere afspraken en tarieven voor werken in het weekend.

Het is alweer half mei en dus hadden we nu heel graag de filmbranche een nieuw herenakkoord willen presenteren. Voor de meesten van jullie is ondertussen al wel duidelijk dat we dat helaas niet voor elkaar hebben gekregen, maar ook dat we de laatste weken hard hebben gewerkt aan onze eigen; Fijn Weekend arbeidsvoorwaarden. Die we vandaag met trots aan jullie presenteren! Fijn Weekend kiest er in dit stadium voor om de gehele branche te motiveren om de FW arbeidsvoorwaarden te omarmen i.p.v. akkoord te gaan met afspraken die we niet kunnen verantwoorden aan onze achterban.

1 januari hebben we de invoering van het weekendtarief opgeschort omdat we ervan overtuigd waren dat we met commercial- en drama producenten tot een nieuw herenakkoord zouden kunnen komen. Daarmee zouden we, aangemoedigd door de enorme achterban, de filmwereld in één klap een stuk veiliger en professioneler kunnen maken. De Fijn Weekend achterban is gegroeid tot meer dan 700 crewleden! Dat is natuurlijk allemaal leuk, maar het laat vooral zien dat er echt behoefte is aan verandering!

Coronasituatie
Toen we vorig jaar langzaam uit het ‘film’ corona-dal kropen (mede dankzij de inspanningen van de DAFF) en er weer meer producties begonnen te draaien, gleden helaas wel de arbeidsomstandigheden weer verder bergafwaarts. De ongekend onzekere tijden zorgen voor nog meer concurrentie op de markt. Daarnaast leidden de complexe toepassingen van corona-maatregelen, restricties en budgetten, niet zelden tot nog langere draaidagen, meer weekendwerk en nog verder uitgeklede financiële voorwaarden. Al met al werd het er ondanks de inzet van corona-managers de facto allemaal niet veiliger op.

Fijn Weekend insteek
Het proces om tot nieuwe afspraken (inclusief een weekendtarief) te komen, bleek niet eenvoudig. Dat hadden we ook niet verwacht, maar we hadden er vanwege de bemoedigende gesprekken die de DAFF voor ons met de branche organiseerde, toch het volste vertrouwen in.

Om eerst voor de hele branche goed duidelijk te krijgen waar een akkoord over zou moeten gaan, hebben we de basisbegrippen opgesteld en op basis daarvan een enquête gehouden onder crew. Alles om maar duidelijk te krijgen waar precies de pijnpunten liggen voor crew. Niet enkele set crew, maar óók alle crew die buiten de draaidagen om werken aan een productie. Zo hebben we inzichtelijk weten te maken wat onze achterban graag veranderd wil zien aan de huidige, soms vage, maar vooral altijd veranderende ‘afspraken’. En hoe is het eigenlijk gesteld met de veiligheid. Wie is er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor ongelukken na een werkdag van 18 uur? Wij zijn op zoek gegaan naar de menselijke maat, maar óók naar wat producenten van crew mogen verwachten en wat crew van zijn opdrachtgever kan verwachten. Overleg voor een betere samenwerking.

Commercieel
We hebben de afgelopen maanden meerdere, zeer goede en constructieve gesprekken gevoerd met een vertegenwoordiging van commercial producenten. Zij hebben vanwege het Fijn Weekend initiatief nieuw leven geblazen in de VCP (Verenigde Commercial Producenten). We hebben hun kant van het verhaal gehoord. Zij vertelden ons onder grote druk te staan van veeleisende reclamebureaus en van bijv. een bedrijf als PIP – Partners in Production*. Ondanks dat we het natuurlijk niet over alles eens waren, bleken we beiden groot voorstander van vernieuwde afspraken.

Er blijkt bij commercial producenten een hardnekkige vrees te bestaan dat crew zich niet altijd aan nieuwe afspraken zouden kunnen houden richting ál hun opdrachtgevers. Zij vrezen dat er een ongelijke concurrentiepositie kan ontstaan tussen de producent die zich wel aan nieuwe afspraken committeert en zij die altijd de regels willen blijven oprekken. (Dat is in zekere zin wat er nu ook al gebeurd; de goedkopere pitch van een producent voor dezelfde productie vertaalt zich vaak uit in mindere arbeidvoorwaarden voor crew) Deze vrees hebben we helaas niet weg kunnen nemen tijdens de gesprekken.

Drama
Naast deze gesprekken hebben we geprobeerd met de NAPA (Nederlandse Audiovisuele Producenten Alliantie) in gesprek te komen. Tijdens eerdere, door de Daff geïnitieerde overleggen, hadden we de stellige indruk dat ook zij graag in gesprek wilden over de basisbegrippen, de enquête en de conclusies die je daaraan kon ontlenen. Het is er helaas niet van gekomen! Er is een minieme e-mailwisseling geweest, maar van een overleg was helaas geen sprake.

Ook hebben we het Filmfonds uitgenodigd om, als belangrijkste fondsenverstrekker in onze branche, bij te dragen aan het overleg over arbeidsvoorwaarden en eerlijke beloning. Zij hebben immers ook (net als de NAPA) de FAIR Practise Code** ondertekend. Zij reageerden dat ze de FAIR Practice Code onderschrijven en dat zij het belang zien van goede afspraken tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers, maar dat zij zich als financier van producties niet zien als partij in de totstandkoming van die afspraken. 

Wij hoopten dat het Filmfonds juist vanwege hun rol als financier, wat uit publiek geld betaald wordt, voorwaarden voor veilige en eerlijke arbeidsomstandigheden zouden kunnen gaan koppelen aan de financieringen. Dit bleek te hoog gegrepen en we werden vriendelijk doorverwezen naar de organisaties waarmee we reeds in overleg waren. 

Fijn Weekend arbeidsvoorwaarden
Eind april hebben we onszelf de vraag gesteld: Willen we doorgaan op de ingeslagen weg en toewerken naar een mogelijk té zwak akkoord dat door té weinig partijen wordt omarmt? Of moeten we op een andere manier meer halen uit de uitgebreide nieuwe inzichten die door het Fijn Weekend initiatief naar boven zijn gekomen drijven?

We hebben besloten om alle steun die we ervaren en de nieuw opgedane kennis niet voor niets te laten zijn en in te zetten om de branche voor te lichten en wezenlijke veranderingen aan te moedigen! We hebben de basisbegrippen verwerkt tot wat wij nu de Fijn Weekend arbeidsvoorwaarden noemen. Één document dat voor iedereen inzichtelijk maakt wat voor Fijn Weekend het herenakkoord had moeten worden.

We hebben sancties omschreven bij ieder onderdeel in de bassisbegrippenlijst waar daar om redenen van veiligheid en menselijkheid noodzaak voor is. Dus geen onredelijke hoge percentages of sancties om er financieel op vooruit te gaan, maar arbeidsvoorwaarden die, wanneer we die branche-breed zouden omarmen, de excessen zouden moeten ontmoedigen. Zo hebben we bijvoorbeeld een overuren-staffel opgesteld die de huidige gangbare norm respecteert tot een bepaalde hoogte, maar extra lange dagen verder ontmoedigd. Aan de andere kant hebben we het weekendtarief op zaterdag aangepast nadat ons duidelijk is geworden dat het weekendtarief zoals we dat in eerste instantie voor ogen hadden, een onmogelijk  grote stap bleek voor te veel producenten.

We raden iedereen aan om deze arbeidsvoorwaarden aandachtig door te nemen, te delen, er over te spreken en om collega’s en producenten aan te moedigen om ze te gaan toepassen! Producties die tussen nu en de zomer gepland staan kunnen uiteraard nog geen rekening hebben gehouden qua budget of draaiplanning met de FW-arbeidsvoorwaarden. We adviseren om daarom in eerste instantie coulant te zijn en daarmee de discussie over invoering van de arbeidsvoorwaarden te bevorderen.

Trots
Eerlijk is eerlijk… we hadden meer verwacht van de gesprekken en onderhandelingen. We waren misschien te idealistisch en iets te naïef. Aangedreven door zo een fantastisch grote groep en de geluiden uit de branche, hoopten we snel tot vernieuwde afspraken te kunnen komen. Maar we zijn vooral heel erg trots op de impact die ons initiatief tot nu toe heeft gehad! We denken nu met de Fijn Weekend arbeidsvoorwaarden een goede voorzet te geven en verwachten dat we hierdoor met zijn allen grote stappen voorwaarts kunnen zetten. Samen op weg naar een veiligere en betere filmindustrie voor iedereen: terug naar de menselijke maat!

Toekomst
Ontzettend veel dank voor jullie inzet, steun, input en feedback to nu!
Fijn Weekend houdt hier niet op… 

maar voor nu,
alvast weer een … 

* PIP adviseert merken bij budgetcontrole van een commercialproductie, zie ook www.partnersinproduction.com.

** FAIR Practise Code staat voor vijf kernwaarden: solidariteit, diversiteit, vertrouwen, duurzaamheid en transparantie. De code nodigt uit tot kritische reflectie en biedt een handreiking voor hoe de sector samen tot een toekomstbestendige arbeidsmarkt en beroepspraktijk komt. Zie ook www.fairpracticecode.nl