Aangepaste opzet IDFA met twee nieuwe competities
Bron: De Filmkrant
Auteur: Edo Dijksterhuis
Documentaire filmfestival IDFA ziet er vanaf de volgende editie anders uit. De competities voor lange films, middellange films, eerste films en Nederlandse makers worden vervangen door twee nieuwe competities. Met de nieuwe opzet wil IDFA-directeur Orwa Nyrabia meer recht doen aan de veranderende opvattingen over documentaire film.
“De indeling van competities op basis van formele kenmerken als lengte heeft lange tijd gewerkt maar is nu achterhaald”, vindt Nyrabia. “Het zijn geen aanduidingen waar het publiek nieuwsgierig van wordt en filmmakers denken vrijwel niet meer in deze termen. De documentaire film zit in een transitiefase. Het onderscheid tussen fictie, journalistiek en mengvormen is langzaam aan het verdwijnen. Documentaires liggen steeds meer in het domein van kunst en cinema. Daar hoort een competitiestructuur bij die flexibeler en opener is, maar het voor het publiek een stuk duidelijker maakt om wat voor soort films het gaat.”
De vier huidige hoofdcompetities worden vervangen door twee nieuwe: de International Competition en de Envision Competition. De ene is een algemene bedoeld voor volwassen, meer klassieke documentaires. De andere staat in het teken van experiment, nieuwe thema’s en innovatieve vormen. “Envision is vergelijkbaar met Un Certain Regard, het parallelprogramma dat Cannes in 1978 introduceerde. Of de Encounters-sectie van de Berlinale. Maar het verschil is dat deze twee IDFA-competities volledig gelijkwaardig zijn, met elk een vijfkoppige jury van vergelijkbaar kaliber.”
De films van Nederlandse makers en debutanten die voorheen waren ondergebracht in aparte programma’s, worden nu verdeeld over de twee nieuwe competities. De prijzen voor beste debutant en beste Nederlandse maker blijven echter wel bestaan. “We zijn onze awards gaandeweg aan het herzien”, zegt Nyrabia. “Ik kan me voorstellen dat de prijs in de Envisions-competitie niet wordt uitgereikt voor de beste film of regisseur maar voor de beste innovatie. Alle oude prijzen blijven bestaan, met uitzondering van de studentenprijs. De kwaliteit van de geselecteerde studentenfilms is zo goed dat we de carrières van de makers beter vooruit helpen door ze te vertonen naast andere films dan ze in een apart hokje te plaatsen.”
De twee nieuwe competities vormen het festivalhart samen met Luminous en Frontlight, de twee programma’s die onder Nyrabia in 2018 zijn geïntroduceerd voor respectievelijk persoonlijke en journalistieke verhalen. Het aantal films dat kan deelnemen aan de competities is niet gefixeerd en zal waarschijnlijk tussen veertien en achttien per competitie liggen. “De competities moeten de opbrengst van het jaar weerspiegelen, de ene keer is dat meer, de andere keer minder.”
De nieuwe festivalopzet is volgens Nyrabia ingegeven door twee grote trends die hij ontwaart in de huidige Golden Age of Documentary Film. “Aan de ene kant trekken documentaire films steeds meer geld aan, worden er Europese producties gedraaid met budgetten van twee of drie miljoen euro. Anderzijds is er een nieuwe groep filmmakers opgestaan, met werk dat gezien kan worden als artistieke statements tegen juist dat filmfinancieringssysteem. De toekomst van de documentaire is waarschijnlijk een mengvorm van beide. En IDFA is een platform waar ze met elkaar in dialoog kunnen gaan.”
“IDFA is groot en breed genoeg om het meest klassieke werk te tonen naast het meest onorthodoxe. Dat is echte inclusiviteit: het recht voor filmmakers om iets te maken dat niet voldoet aan formatstandaarden maar dat anders is en uniek.”
