Corona-virus: leidraad voor zelfstandigen in cultuursector
Leidraad voor zzp-ers in de cultuursector van de Kunstenbond
Tekst Rogier Wennink, jurist en Peter van den Bunder, belangenbehartiger Kunstenbond
Het Corona-virus heeft enorme gevolgen voor de cultuursector. In het bijzonder worden zelfstandige kunstenaars en zzp’ers getroffen. Ook vanuit juridisch perspectief roept het coronavirus diverse vragen op. De Kunstenbond geeft tips en aanwijzingen.
Je hebt doorgaans als zelfstandige geen recht op betaling wanneer een klus wordt geannuleerd, tenzij je daarover contractueel (afwijkende) afspraken hebt gemaakt.
Nu de Rijksoverheid op advies van het RIVM verdere maatregelen heeft genomen om verspreiding van COVID-19 tegen te gaan, kan er sprake zijn van overmacht. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een theater jouw voorstelling met meer dan 100 bezoekers heeft geannuleerd. Wanneer datzelfde theater zich succesvol op overmacht beroept dan is het theater, zoals we dat juridisch verwoorden, “bevrijd van zijn nakomingsverplichting”. Met andere woorden: je kunt van je opdrachtgever niet verlangen dat hij jou betaalt.
Andersom wordt jouw overeengekomen prestatie ook opgeschort. Let wel: je opdrachtgever moet dan wel gedwongen zijn de opdracht te annuleren naar aanleiding van de door de (Rijks)overheid genomen maatregelen. Zie voor de actuele stand van zaken: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/nieuws/2020/03/12/nieuwe-maatregelen-tegen-verspreiding-coronavirus-in-nederland
Geen overmacht
Is een van je klussen geannuleerd op initiatief van de opdrachtgever, maar valt die opdracht niet onder de genomen maatregelen, dan is het maar de vraag of er sprake is van overmacht. In dat geval is het verdedigbaar dat je nakoming van de opdracht dan wel de overeengekomen betaling eist. Of dat strategisch de meest verstandige optie is, kun je je afvragen. Waarschijnlijk is het beter om samen met je opdrachtgever te zoeken naar een alternatieve datum voor de opdracht. Dat kan natuurlijk ook wanneer er wel sprake is van overmacht.
Overigens staat het je als zelfstandige vrij om afwijkende afspraken te maken, bijvoorbeeld in je algemene voorwaarden. Die moeten dan uiteraard wel (liefst schriftelijk) met je opdrachtgever overeen zijn gekomen.
Financiële problemen
In eerste instantie worden de gevolgen van het Corona-virus gezien als ondernemingsrisico. Het zzp’er-schap betekent werken voor eigen rekening en risico. Als de impact zo groot wordt dat dit geen normaal ondernemingsrisico meer is, kan het anders liggen. Dan wordt het een maatschappelijk probleem waarbij ook de overheid aan zet is.
De Kunstenbond vindt dat de aangekondigde steunmaatregelen voor werkgevers en MKB-bedrijven ook voor zzp’ers in de cultuur moeten worden aangeboden. Een voorbeeld van een mogelijke regeling is het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz).
Kom je als zelfstandig ondernemer met je bedrijfsvoering in de problemen, dan kun je terecht bij de gemeente. Die voeren namelijk de BBZ uit, een bijzondere vorm van bijstandsverlening specifiek voor zelfstandigen. Een van de mogelijkheden voor ondersteuning is overbrugging bij een duidelijke en tijdelijke dip in je omzet. Goed toepasbaar bij stagnatie vanwege Corona dus. De Kunstenbond vindt dat de BBZ-regeling ruimhartig moeten moet worden toegepast, hiervoor is dit vangnet bedoeld.
