In Memoriam: Lily van den Bergh

Op 29 december jl. overleed Lily van den Bergh, geliefd omroepster en NBF-lid vanaf het begin.

Van den Bergh produceerde en regisseerde films. Voor Open Studio Producties verschillende films, die bij de publieke omroep zijn uitgezonden. Zoals Uit het leven van een vroedvrouw, Huishoudens van Steen, Opstand in Sobibor, Het Omgekeerde Perspectief en Kunt u mij 60 zagen en 12 naaimachines sturen?.

Van den Berghs hart lag bij de artistieke en sociaal-maatschappelijke documentaire. Ze vond dat veel televisieprogramma’s vaak te snel en zonder voldoende research gemaakt werden, met goede uitzonderingen als VPRO’s Tegenlicht, radio onderzoeksprogramma Argos en VARA’s Zembla.

Vóór de sociale media zoals Facebook en Blogs bestonden, waren tv en radio de massamedia bij uitstek, waar miljoenen mensen mee bereikt werden. Dat is ook de reden dat Van den Bergh en haar collega’s in de jaren tachtig, niet-professionele mensen de toen nieuwe handzame videocamera’s in handen gaven, om hen zo in de gelegenheid te stellen, buiten de bestaande officiële media om hun eigen verhaal te vertellen. Wat nu – op globaal niveau – de enorme kracht van bijvoorbeeld YouTube is.

Terugkijkend op haar omroepcarrière
In de tijd dat Van den Bergh radio- en TV programma’s presenteerde – de meeste uitzendingen waren live – kreeg ze de kans om zowel redactiewerk als presentatie te doen en interviews af te nemen. Dat lag haar beter dan haar kerntaak bij het omroepen, namelijk het opzeggen van meestal voorgeprogrammeerde zinnen, zonder enige eigen inbreng. Want zo zien de omroepbazen de ‘lieftallige dames’ meestal. De omroepster heet in die tijd uitdrukkelijk: ‘het visitekaartje van de omroep.’

Van den Bergh heeft de media gebruikt om maatschappelijke thema’s die ze belangrijk vond, op artistieke wijze via regie en productie van films naar voren te brengen. Ze is heel actief geweest in verschillende besturen van sociale organisaties. Verontrust over de komende bezuinigingen op kunst, cultuur en omroep, dat ze nog kende uit haar tijd als bestuurslid van de Kunstenbond FNV, wist ze hoe eerdere kaalslag bij orkesten en publieke omroep verwoestend hebben gewerkt.

Lily van den Bergh heeft veel bijgedragen aan de emancipatie van de vrouw in de film- en televisiewereld. Een proces dat ze nog lang niet voltooid vond maar dat tot onze droefenis nu voor haar tot een einde is gekomen.