Regioblokkades voor online films en series blijven voorlopig bestaan

Steeds meer films en tv-series zijn legaal via internet te bekijken, maar per land verschilt het aanbod flink. De Europese Commissie wil een gelijk speelveld in de hele Europese Unie, maar dat lijkt nog knap lastig te worden.

Wie deze zomer op een Franse camping de Tour de France wilde kijken via de site van de NPO, kreeg enkel een foutmelding te zien. De rechten voor sportevenementen, films en tv-series worden per land verhandeld, en aanbieders moeten de toegang voor buitenlandse bezoekers blokkeren.

“Jaren geleden gooiden we de grenzen van Europa open”, zei eurocommissaris Andrus Ansip (Digitale Eengemaakte Markt) in maart. “Mensen zijn niet meer gescheiden door hekken of muren, maar in de online-wereld bestaan zulke grenzen nog.”

Ansip zei eerder boos te zijn dat hij vanwege geoblocking, het blokkeren van toegang op basis van geografische locatie, in Brussel niet kon zien wat er in zijn thuisland Estland op de voetbalvelden was gebeurd.

“We zitten nu in een lose-lose-situatie”, zei de eurocommissaris. “Mensen zijn bereid om te betalen, maar we accepteren hun geld niet. We willen hier een win-win-situatie van maken.”

Kostbaar
Digitale content moet volgens hem vrij kunnen worden verhandeld over Europese grenzen, net als fysieke goederen. Maar het auteursrecht is in elke EU-lidstaat anders geregeld, en de producenten van films en series waarschuwden dat het verkopen van rechten per land nodig is om geld te verdienen.

“Het maken van goede content is nu eenmaal kostbaar”, zegt operationeel directeur Sven Suavé van RTL Nederland. “Daar moet een business model onder liggen.”

Hij zegt het wel logisch te vinden dat Nederlanders die op vakantie naar Frankrijk gaan, nog steeds kunnen inloggen op de diensten die ze in Nederland afnemen. Ook die “portabiliteitsoptie” bestaat nu echter niet.

Vragen
Het opheffen van geoblocking wierp in heel Europa veel vragen op. Wat zou er bijvoorbeeld gebeuren met de terugkijkdienst iPlayer van de BBC? Die is nu alleen beschikbaar voor mensen binnen het Verenigd Koninkrijk, waar mensen die live tv willen kijken jaarlijks een licence fee betalen aan de BBC.

Als geoblocking wordt opgeheven zouden alle Europeanen dan kunnen meegenieten van de BBC, zonder zelf zo’n tv-belasting te betalen? Zou de BBC verplicht een betaalsysteem moeten introduceren dat Europeanen toegang biedt tot alle radio- en tv-programma’s van de omroep?

En hoe zorg je ervoor dat Britten zich op vakantie kunnen identificeren als belastingbetaler, zodat ze niet dubbel hoeven te betalen voor het streamen van de BBC?

Lager pitje
Het is onduidelijk of film- en tv-producenten zich zorgen hoeven te maken over een einde aan geoblocking. Ansip lijkt de strijd voor het beëindigen van de blokkades al op een lager pitje te hebben gezet voordat hij ooit echt begonnen is.

In mei werden nieuwe plannen voor een Digitale Eengemaakte Markt gepresenteerd, waarin de Commissie alleen zijn pijlen richt op “onterecht” geoblocking. Het is onduidelijk wat daar precies onder zou vallen. In de eerste helft van 2016 belooft de Commissie met een concreet wetsvoorstel te komen.

Een official binnen de Europese Commissie stelt dat de focus ligt op het bieden van “meer keuze” en “betere toegang” tot legale online content. Het verbieden van alle geoblocking lijkt van de baan.

De Commissie wil een vernieuwing van Europese auteursrechtwetten gebruiken om geoblocking te verminderen. Door het licentiestelsel te versimpelen zou het aantrekkelijker moeten worden om licenties in één keer voor heel Europa af te sluiten.

Ook wordt onderzocht of online-platformen kunnen worden opgenomen in een bestaande Europese richtlijn die regelt dat satelliet-tv zonder auteursrechtenproblemen in heel Europa kan worden verspreid.

Identificatie
Advocaat Tomas Weermeijer van SOLV acht het echter onwaarschijnlijk dat dat grote gevolgen heeft. “Al is het maar omdat de grote aanbieders hun hakken in het zand zullen zetten en hier tegen zullen zijn. Als zo’n richtlijn voor zo’n specifiek doel is geschreven dan is het vaak lastig om de omvang daarvan uit te breiden.”

Zelfs een regeling die het mogelijk zou maken om op vakantie nog Nederlandse programma’s te kijken, lijkt hem moeilijk te realiseren. “Het is ontzettend lastig om te bepalen wie uit welk land komt en waar diegene recht op heeft”, aldus Weermeijer.

Identificatie gebeurt doorgaans alleen op basis van ip-adres. Dat zegt weliswaar iets over de locatie van de gebruiker, maar niet over zijn of haar afkomst. Een ip-adres uit een ander land is via een zogenoemde vpn-dienst bovendien makkelijk na te bootsen.

Eurocommissaris Margrethe Vestager van Mededinging lijkt ondertussen het heft in eigen hand te nemen. Zij is in juli een antitrustzaak gestart tegen Sky, de Britse aanbieder van betaal-tv, en zes Amerikaanse filmstudio’s. Hun afspraken over het aanbieden van films in Groot-Brittannië sluiten andere Europeanen buiten en zijn daarom ongeoorloofd, meent de Deense politica. Het kan nog jaren duren voordat een einde komt aan deze zaak, en de gevolgen duidelijk worden.

Netflix
Grote distributeurs van films en series proberen inmiddels op hun eigen manier de landsgrenzen te doorbreken. Om wereldwijd dezelfde films en series te kunnen aanbieden, zet Netflix steeds meer in op het produceren van eigen content. Daarmee onderscheidt de dienst zich van concurrenten, maar voorkomt het ook ingewikkelde landelijke rechtenkwesties.

Ted Sarandos, hoofd contentacquisitie van Netflix, zegt dat het bedrijf in een “tussenfase” zit. Zijn bedrijf was een Amerikaans fenomeen, maar wil voor het eind van 2016 wereldwijd actief zijn. Netflix brengt dit jaar bijna 500 uur aan eigen content uit, waaronder series, speelfilms, documentaires en comedyprogramma’s. “Al die originele programmering is wereldwijd op hetzelfde tijdstip beschikbaar.”

Bij series die door anderen worden geproduceerd probeert Netflix de rechten wereldwijd vast te leggen, zoals gebeurde bij onder meer Breaking Bad en Better Call Saul.

Sarandos zegt dat het wereldwijd tegelijk beschikbaar maken van content er ook voor kan zorgen dat er minder piraterij plaatsvindt. Nu horen mensen via internet al over films of series die ze in hun land nog niet kunen kijken. “Mensen verlangen niet per se piraterij, ze verlangen een wereldwijd, goed geprijsd distributienetwerk.”

Bron: NU.nl