Nieuwe juridische column van Remco Klöters

Vanaf het begin van dit jaar is Remco Klöters (advocaat media- en intellectuele eigendomsrecht bij Van Kaam advocaten) columnist voor de NBF site. In zijn columns zal hij aandacht besteden aan diverse juridische onderwerpen en actualiteiten op het gebied van film en televisie. Deze maand: ‘Verborgen camera-opnamen Peter R. de Vries’.

Een overzicht van de columns is terug te vinden onder www.nbf.nl/services/juridische-service.

Remco Klöters – Hof Amsterdam geeft Peter R. de Vries de vrijheid verborgen camera opnamen uit te zenden

In een zogenaamd ‘spoedappèl’ is het misdaadverslaggever Peter R. de Vries gelukt zijn één na laatste uitzending te redden. Het is niet onrechtmatig wanneer in het programma beelden worden uitgezonden van een opdracht tot een huurmoord.

De ‘huurmoordenaar’ was door een escortbaas gevraagd een concurrent te vermoorden. Wat de escortbaas niet wist is dat het gesprek met een geheime pencamera werd opgenomen. Er werd € 50.000,00 geboden, maar de ‘huurmoordenaar’ besloot dit bedrag bij het televisieprogramma van Peter R. de Vries te halen. Hij bood aan de beelden te verkopen.

De redactie werkte echter niet mee en voelde zich genoodzaakt de politie te waarschuwen. Met succes: de politie arresteerde de twee jongens. Peter R. had een mazzeltje nu de USB-stick met de beelden achterbleef op de redactie.

Aanvankelijk verbood de rechtbank de in het geheim gemaakte beelden uit te zenden. Er werd overwogen dat journalisten geen gestolen informatie mogen gebruiken en dat de USB-stick met de beelden het eigendom is van de beoogde huurmoordenaar. Het kopiëren van de beelden is een inbreuk op het eigendomsrecht van de eigenaar en is net zoiets als het stelen van informatie, aldus de rechtbank.

Dit zou anders kunnen zijn wanneer er een voldoende zwaarwegend maatschappelijk belang is gediend met het uitzenden van de beelden. De rechter vond het uitzenden echter onvoldoende essentieel om de daarin besloten boodschap van de geplande huurmoord over te brengen aan de kijkers. Het uitzenden was niet noodzakelijk om de kijkers te overtuigen van het bestaan van deze misstand, dat kon ook door te volstaan met vermelding van de inhoud van de beelden.

Dat is vreemd. Als het gebruik van gestolen informatie ontoelaatbaar is, zou dat ook moeten gelden voor het vermelden van de inhoud van de camerabeelden.

In hoger beroep maakt het Hof Amsterdam op een fundamenteler punt korte metten met dit oordeel. Het wordt Peter R. de Vries alsnog toegestaan de beelden van het beramen van de huurmoord uit te zenden.

Gelet op de ernst van de misstand moet het Peter R. de Vries vrijstaan de opnamen uit te zenden. Bovendien is het volgens het hof de vrijheid van de journalist te beslissen over de wijze waarop en de vorm waarin hij de verkregen gegevens openbaart. Belangen van derden moeten in het oog worden gehouden, maar er wordt in de maatschappij ook een groot belang gehecht aan het gebruik van beelden, aldus het hof. Logisch lijkt mij, met name nu het hier gaat om een televisieprogramma.

Peter R. de Vries mag de beelden dus uitzenden, maar wel zolang de namen en gezichten van de makers van de beelden onherkenbaar worden gemaakt.

Mijns inziens ziet het hof het goed. Niet de ‘noodzakelijkheid’ van het gebruik, maar de vraag of er voldoende zwaarwegende gronden zijn de vrijheid van meningsuiting te beperken moet het uitgangspunt zijn. Televisiemakers dienen in principe uitingsvrijheid te hebben, in plaats van zich bij iedere keuze af te hoeven vragen of deze wel noodzakelijk is. Dat zou een verlammend effect op de uitingsvrijheid kunnen meebrengen.

Na het zien van de uitzending van afgelopen zondag vermoed ik overigens wel dat opdrachtgever Arthur van M. geen advocaat ingeschakeld heeft. Heel Nederland heeft hem herkenbaar in beeld gedetailleerde aanwijzingen zien geven over het uitvoeren van de moord en de beoogde moordenaars zelfs nog meer klussen in het vooruitzicht zien stellen. Daarnaast zal iedere Amsterdammer zijn bedrijfspand hebben kunnen herkennen.

Ik had graag geweten hoe het hof het belang van de – vooralsnog niet veroordeelde – opdrachtgever bij de bescherming van zijn privacy zou hebben afgewogen tegen de uitingsvrijheid van De Vries. Zeker nu de dubbelspel spelende ‘huurmoordenaar’, die het materiaal slechts maakte om het te verkopen het wel voor elkaar gekregen heeft onherkenbaar in beeld te komen, vermoed ik dat ook Arthur van M. wel enig juridisch tegenwicht aan Peter R. had kunnen bieden.

Remco Klöters is advocaat en een specialist op het gebied van het media-, auteurs- en merkenrecht. Hij is sinds 2003 werkzaam bij Van Kaam advocaten te Amsterdam en heeft veel ervaring met procederen, adviseren en het uitonderhandelen en opstellen van contracten, onder meer op het gebied van film en televisie.