Bezuinigen: de sector reageert

Geen slachtofferschap, maar daadkracht en zelfvertrouwen. Dat wil D66-kamerlid Boris van der Ham zien van de Nederlandse filmwereld, zo zei hij tijdens het afgelopen Voorjaarsoverleg in het Ketelhuis. Juist de cinema kan zich, als art pour le peuple, volgens hem bij dit populistische kabinet in de kijker spelen met een doelgerichte lobby.

Sinds de Raad voor Cultuur eind april met het advies kwam om voor 13,4 miljoen euro te snijden in het filmbudget, heeft de filmsector niet stil gezeten. De drie vakverenigingen voor filmproducenten, vijf vooraanstaande filmmakers en het Filmfonds schreven een brandbrief aan de staatssecretaris en de raad, waarin ze het dringende verzoek doen de productie van speelfilms te ontzien. Ook het Nederland Film Festival is een lobby gestart, omdat het uit de nieuwe infrastructuur dreigt te vallen. Staatssecretaris Zijlstra (Cultuur, VVD) maakt op 10 juni zijn besluit over de precieze invulling van de bezuinigingen bekend. Hieronder de belangrijkste adviezen en drie reacties op een rij.


Filmfonds: ‘Halvering speelfilmproductie dreigt’

De Raad adviseert: Het budget van 35,5 miljoen euro te korten tot 26,9 miljoen euro. De speelfilmproductie moet hiervan het leeuwendeel voor zijn rekening nemen, met een bezuiniging van 7 miljoen euro op de suppletieregeling voor publieksfilms. Maar, schrijft de Raad, dat kan alleen als er een nieuwe belastingmaatregel komt die investeren in films stimuleert.

Directeur Doreen Boonekamp reageert: “Als je incalculeert dat wij in de nieuwe infrastructuur geacht worden ook drie filmfestivals te subsidiëren, moet de productie van films het zelfs met 10,2 miljoen minder doen. 76 procent van de bezuiniging op de hele filmsector komt hier terecht. Een gigantische nivellering dreigt. Volgens onze berekeningen zal het aantal gemaakte speelfilms met de helft teruglopen. De laatste jaren gaat het steeds beter met de Nederlandse film, maar met 15 films per jaar zouden we weer terug zijn op het niveau van begin jaren negentig.
“De sector roept al jaren om een nieuwe belastingmaatregel, maar dan als aanvulling op de overheidssubsidie. Alleen dan kan zo’n stimulans functioneren. Een tax shelter is een geschikt middel in de laatste fase van de financiering, om het budget rond te krijgen. Het Filmfonds is juist nodig om een film van de grond te krijgen.
“Vergeleken met de rest van Europa gaat er al weinig overheidsgeld om in de ontwikkeling, productie en distributie van films. Daar komt bij dat de sector zorgt voor economische groei. Elke euro subsidie levert ruim 6 euro omzet op uit productiebudgetten, bioscoopkaartjes en dvd-verkopen. En dan hebben we inverdieneffecten, zoals horecabestedingen en reclame-inkomsten, niet eens meegeteld. Bezuinigen op film kost de samenleving uiteindelijk meer dan dat het haar oplevert.”


EYE: ‘Waar zijn de 2 miljoen van Plasterk?’

De Raad adviseert: Het sectorinstituut vanwege de verhuizing naar Amsterdam Noord zoveel mogelijk te ontzien. Naast de generieke korting van 5% wordt er alleen 3 ton bezuinigd op de distributie van arthousefilms. De Raad vindt dat EYE hiermee moet stoppen, omdat het twee petten opheeft: het is platform van de distributiesector én distributeur, scheidsrechter én speler. Subsidie in de nieuwe infrastructuur: 6.521.000 euro.

Directeur Sandra den Hamer reageert: “We lijken er misschien nauwelijks op achteruit te gaan, maar de werkelijkheid is helaas anders. Als de staatssecretaris het advies overneemt, wordt ons in feite 2 miljoen euro door de neus geboord. Plasterk heeft dat extra geld indertijd toegezegd, voor de hogere huurlasten van het nieuwe pand.
“Ik ben niet gek, ik weet heus wel dat iedereen op de blaren moet zitten. Het gaat hier alleen om een commitment van het ministerie van OCW dat jaren geleden gemaakt is. Bovendien wilde de Raad dat het sectorinstituut er zou komen. Maar nu we op het punt staan te springen, wordt het vangnet onder onze voeten vandaan gehaald.
“Dat we twee petten ophebben, is onzin. Wij concurreren niet met andere distributeurs. We brengen alleen films uit die anders niet zouden worden uitgebracht. Zo bewaken we de diversiteit van het bioscoopaanbod. Dat is een aanvullende taak, die bij uitstek bij een overkoepelend sectorinstituut past.
“De Raad kent onze argumentatie, maar die komt blijkbaar niet over. Al zal het zonder die 3 ton lastig worden, in principe gaan we gewoon door met de aankoop van hedendaagse arthousefilms voor de collectie. En aangezien landelijke spreiding één van onze kerntaken is, hopen we die films ook te blijven distribueren. We werken momenteel met de distributiesector aan een plan over filmdistributie in het digitale tijdperk. Daarin staan we ook stil bij de vraag hoe een dreigende verschraling te voorkomen.”


Nederlands Film Festival: ‘Advies is tegenstrijdig’

De Raad adviseert: Tsja, wat adviseert de Raad eigenlijk? Twee internationale filmfestivals mogen in de nieuwe infrastructuur blijven. Samen krijgen ze 1.632.000 euro. Het staat er niet met zoveel woorden, maar de hele filmsector gaat ervan uit dat het IFFR en IDFA de gelukkigen zijn. Dat zou betekenen dat het Nederlands Film Festival, het Holland Animation Film Festival en Cinekid met ingang van 2013 subsidie moeten aanvragen bij het Filmfonds.

Directeur Willemien van Aalst reageert: “Wij kunnen ons niet voorstellen dat de staatssecretaris dit advies opvolgt. Het is namelijk tegenstrijdig. We voldoen in hoge mate aan de zeven beoordelingscriteria in de algemene inleiding, zoals publieksbereik, ondernemerschap en een aanbod van nationaal en internationaal belang. Maar in het filmadvies worden deze criteria ingeperkt. Daar staat dat het per se moet gaan om een internationaal aanbod. Onze vraag aan de Raad is: waarom doe je dit?
“Wij zijn het belangrijkste podium voor de Nederlandse film. En daarmee ook een showcase van de Nederlandse film voor het buitenland. Dat is één van de redenen dat we in de nieuwe infrastructuur thuishoren. Zonder dat goedkeuringsstempel van de overheid vrees ik dat we gemarginaliseerd raken. De basissubsidie werkt als een hefboom voor het werven van sponsoren en fondsen. Ook weet je niet wat er over een paar jaar bij het Filmfonds gebeurt. Een nieuwe directeur besluit misschien in het festivalpotje te snijden. En hoe vaak moeten we subsidie gaan aanvragen? Jaarlijks? Tweejaarlijks? Dat geeft echt te veel instabiliteit voor zo’n grote organisatie. Een onwerkbare situatie dreigt.
“In de bioscopen gaat het goed met de Nederlandse film. En in het buitenland worden onze arthousefilms, documentaires en animatiefilms positief ontvangen. Het zou vreselijk zijn als die positieve spiraal door dit advies wordt afgebroken. Daarmee doel ik ook op het hakken in de productie van films, ja.”

Bron: Filmkrant