Exclusieve voorpublicatie verslag NAB 2011: ‘It’s a game-changer’

Het verslag (met foto’s!) is ook onderaan het bericht in pdf-formaat te downloaden.
Foto: Las Vegas NAB 2011

“It’s a game-changer!” zei de Amerikaanse Apple presentator op de NAB, wat zoveel betekent als: ”na de introductie van dit product zal de wereld er anders uitzien”. In dit geval is dat ook echt waar, want de nieuwe FinalCut Pro X is revolutionair.

“Competition, eat your hart out!” hoorde ik op de Sony-stand, en dat ging over de OLED monitoren, en inderdaad als ik de concurrent was zou ik maar naar een andere baan gaan zoeken, OLED monitoren zijn veel mooier dan alles wat ik tot nu toe gezien heb.

“We can’t go cheaper than this!” en ook dat was waar, want bij Blackmagic Design hebben ze de prijs van de nieuwe DaVinci Resolve lite bepaald op $ 0,-.

“RED for the rest of My life” bij de RED stand kon je gratis een tattoo laten zetten, uitsluitend het RED logo!

Al met al was het een overweldigende NAB, ik heb nog nooit zoveel innovaties tegelijkertijd op zoveel vlakken gezien. Bijvoorbeeld op cameragebied, waar een grote sensor en 35mm PL Mount gewoon lijkt te worden, waar het lijkt of 3D al 10 jaar bestaat. Zowel Panasonic, JVC als Sony toonden zowel een kleine consumentencamera met dubbele lens, als ook alle professionele 3D varianten daarop . Ook op monitor gebied was er heel veel nieuws te zien, natuurlijk OLED, maar ook zijn er steeds meer 4K en 3D monitoren. In de postproductie wereld vond ik de grootste innovatie (naast de nieuwe FinalCut Pro 10) de Apple Thunderbold verbinding. Eerst hadden we USB en Firewire met respectievelijk 480 Mb en 800 Mb per seconde. Een paar jaar geleden werd ESATA met 2,5 Gb per seconde geïntroduceerd. Vorig jaar brak de USB-3 met 5 Gb per seconde door en dit jaar hebben we Thunderbolt, waarmee je snelheden tot 10 Gb p/s kunt halen, en dat betekend dat we eindelijk probleemloos uncompressed HD vanaf een externe harde schijf kunnen laten lopen.

Apple: Normaal ga ik elk jaar naar de FinalCut User Group Supermeet; dit is een onafhankelijke FinalCut Pro gebruikersbijeenkomst die langzaam maar zeker is uitgegroeid tot een event waar niet alleen FCP-gebruikers bij elkaar komen maar de ook AVID en Adobe-Premiere gebruikers graag geziene gasten zijn. Het is vooral een plaats geworden waar je onafhankelijke meningen kunt horen of waar je eens flink mag “zeuren” over de producten. Een week voor de NAB kwam er een geruchtenstroom op gang dat er waarschijnlijk iets stond te gebeuren, maar niemand wist precies wat. Zou FCP eindelijk een nieuwe versie krijgen? Zouden ze dan eindelijk 64 bit gaan ondersteunen? Apple had een deel van Usersmeet uitgekocht, en dat betekende dat er een ware run op de kaartje ontstond. Normaal zijn er ongeveer 1000 man (en 3 vrouwen) aanwezig . Dit jaar waren er ruim 2000 gasten. De wachtruimte was afgeladen vol en overal stonden nieuwsgierige editors te wachten op wat komen ging. Toen om half 7 de zaal open ging renden de bezoekers de zaal in om een zo goed mogelijk plaatsje te bemachtigen. Uit de speakers klonk nog “niet dringen er is plaats genoeg voor iedereen”, en toen de meesten inderdaad een stoel gevonden hadden werd het licht gedimd en onder luid gejuich verscheen het Apple logo op het grote scherm en ondersteund door harde muziek werd de spanning opgebouwd.
We zagen een perfecte Apple-show met veel ingebouwde grappen en prachtige graphics. Alle vermoedens bleken juist: Apple komt (eindelijk) met een nieuwe versie van FinalCut Pro op 64bit en 4K, en het is ook echt nieuw, zoals input-controle: het programma ziet zelf of bijvoorbeeld shots gestabiliseerd moeten, of er een brommetje inzit, en vraagt je dan of hij dit voor je moet oplossen. Ook de tijdlijn is helemaal anders, het is magnetische tijdlijn geworden waar de tracks automatisch worden aangemaakt en aangepast. Voor zover ik heb kunnen zien zijn de andere pakketten van het voormalige FCP-Studio allemaal geïntegreerd/opgeheven. Ze toonde vanuit de tijdlijn een echte kleurcorrectie optie incl. secondaries en colormatching. Ook de audio-opties zijn sterk uitgebreid. En nagenoeg alles “lijkt” real-time geworden.

Na exact één uur (de presentatie was van A tot Z gescript en op perfect getimed) liep de zaal leeg en was iedereen gebrainwashed. Ik hoorde meerdere malen om mij heen “it’s awesome”. Met een groepje Hollanders liepen we naar het casino ernaast waar de “Hollandse avond” zou zijn, daar vroeg iemand van Adobe onmiddellijk: “En, en, is het goed?” toen we vertelde wat we gezien hadden, betrok zijn gezicht. En toen we het aan de mannen van AVID vertelden wat er allemaal mee kon, reageerde ze een beetje koeltjes “we moet het allemaal nog zien”. Pas de volgende morgen realiseerde ik me wat ik allemaal had gezien en belangrijker wat ik niet had gezien, hoeveel controle heb je nog als alles automatisch gaat? Is er nog wel XML export? Als je geen tracks meer hebt hoe lever je dan je geluid aan? Etc. etc. Dat is wellicht heel leuk voor de “digital rebels” van de Youtube generatie maar worden wij “ouwe zakken” daar ook blij van? Wellicht hadden de mannen van Avid toch gelijk: we moeten het allemaal maar afwachten! Het pakket gaat € 299,- kosten in de App-Store en is vanaf begin Juni leverbaar.

Sony: Op de zondag voorafgaand aan de NAB gaf Sony een persconferentie. Na een hoop gedoe om binnen te mogen komen zag ik verschillende presentaties van voornamelijk 3D content. Ze schakelden onder andere live naar een golfwedstrijd. Ik moet eerlijk zeggen dat ik voor het eerst in mijn leven geboeid naar een golfwedstrijd heb gekeken. In 3D kun je namelijk zelf inschatten hoever je moet “putten”, en dan wordt het wel heel leuk. Ook zagen we een stukje Wimbledon waarvan de hoogste baas zelf was overgekomen om aan ons te vertellen dat we dit jaar voor het eerst de finales wereldwijd in 3D in de bioscoop om de hoek kunnen volgen. De persconferentie werd pas echt leuk toen aan het einde een nieuwe camera onthuld werd: …….. de F65.

Eerst even wat nerdentalk: 35mm PL Mount, 4:4:4, 16-bit en 8K! De sensor is 20 Megapixel. Hij slaat op een SRMASTER memorycard van 1 terrabite met een gegarandeerde trueput van 5gig. En nu in gewone mensen taal: dit is naar mijn idee de mooiste camera die er tot nu toe gemaakt is.

Overal op de stand stond met grote letters “Believe Beyond HD”. Met ander woorden: ook Sony begrijpt eindelijk dat de wereld niet stopt bij HD. Later op de dag kreeg ik een rondleiding van Bas Roelfsema die mij ook de andere nieuwe Sony speeltjes liet zien.

De nieuwe SR-Master solid state oplossing van Sony komt overal op de stand terug in verschillende nieuwe camera’s en recorders. Het parade paardje was de SR-R1000, die 4 streams 4K materiaal tegelijkertijd kan opnemen en afspelen.

De SR-R1 (t/m 4) zijn een portable recorders die je aan haast elke camera kunt koppelen.
De SR-R4 is 4:4:4, 16 bit en 1 tot 120 frames per seconde, en kan ook in DPX opnemen. De XDS-PD2000 is een recorder die op basis van XDcam tegelijkertijd met éen slot slowmotion kan afspelen terwijl het andere slot aan het opnemen is. Ook kun je eenvoudig intern kopiëren. Ideaal als EISO recorder in een OB-van.

De nieuwe PMW-F3 is een 35mm PL-mount camera. Deze camera heeft o.a. 3D-link opties, RGB 4:4:4 en een S-Log output. Hij werkt met XDcam EX (4:2:2, 50Mbit). Overal op de beurs stonden bedrijfjes die op basis van deze F3 een rig hadden gemaakt waardoor hij met een mattbox en een followfocus er opeens ook uitzag als een professionele filmcamera. De meeste hadden ook een oplossing bedacht waardoor hij met een externe solid-state recorder veel beter kon opnemen dan de door Sony ingebouwde XDcam recorder. Listprice: $16.000.-

Er waren ook veel stands waar de Sony NEX-FS100 te zien was. Dit is de lowprice 35mm oplossing van Sony. De prijs is $ 5850.- Zet er een 35mm lens op, bijvoorbeeld een AJA Ki mini, een mattbox, followfocus, etc, en het gaat er zo uitzien.

Naar mijn mening het mooiste op Sony stand waren de: OLED monitoren (organic light emitting diode). Er stond een opstelling van 3 monitoren in een verduisterde ruimte: een LCD een CRT en een OLED. Het enige wat ik er over kan zeggen is: Astonishing! Zwart is voor het eerst echt zwart! Als je dit eenmaal gezien hebt wordt het beeld op alle tot nu toe bestaande monitoren “grijze soep”.

Op de laatste dag van de beurs was er bij Sony nog een besloten presentatie van de F65. Ze beloofden ons een grote verrassing aan het einde. Er werden eerst bordjes neergezet met een fototoestel met een groot rood kruis erdoorheen en toen werd door een paar Japanners een flightcase openschoven We zagen een prototype van een 4K OLED monitor en hij mocht maar 10 minuten aan. Daarna moest de monitor wel een uurtje afkoelen. Na een minuut of 5 zag je ook waarom dat moest, want overal ontstonden spontaan groeiende zwarte streepjes en dode pixels, maar het beeld dat we gezien hadden was echt onwaarschijnlijk mooi, mooier dan bewegende perfect afgedrukte foto’s. Zulk scherp en contrastrijk beeld heb ik nog niet eerder gezien, ongelofelijk!

RED: Ook bij Red was de geruchtenmachine al weken van te voren op gang gekomen.
Red heeft twee jaar niet op de NAB gestaan en ook dit jaar zag het er eerst naar uit dat ze niet zouden komen. Op de NAB exhibitor-List stonden ze niet vermeld, totdat twee weken geleden opeens “Red Digtal Cinema” wel op de lijst verscheen. Zouden de Epic en de Scarlet er dan zijn? Als je doorklikte op de NAB site dan vond je de volgende tekst: Manufacturer of Ultra High Res Digital Cinema camera systems (5K EPIC, 4.5K RED ONE M-X and Scarlet 3K). De verwachtingen waren dus zeer hooggespannen. De Epic en de Scarlet zijn de twee nieuwe camera’s die al twee jaar op de RED site staan met het label: “coming soon”.

De Red stand was groter dan ooit. Aan de voorkant stond een tattoo artist die voortdurend RED-logos aan het zetten was. De rijen waren gigantisch!

Aan de achterkant was een projectiezaaltje waar een showreel van RED materiaal in 3D draaide, en in het midden stond inderdaad: De Epic-M. De Epic-M is een 14 Megapixel, 5 K camera met 35mm lensvatting. Een goede concurrent voor de Arri Alexa en ook ongeveer in dezelfde prijsklasse: $ 60.000,-. De Epix–M is vooral veel kleiner en dus ook veel handelbaarder dan de Alexa of de RED-ONE.

De Scarlet zou de goedkope uitvoering van RED gaan worden maar hij stond helaas niet op de beurs. Ik sprak met Ted Schilowitz van RED en hij vertelde dat ze veel problemen hebben gehad door de tsunami in Japan waardoor ze essentiële onderdelen voor de Scarlet misten. Met de Epic werd al een tijdje getest, onder andere voor de Oscarwinnende film “Social Network” en ook Peter Jackson draait al een tijdje met de Epic. Hier waren dus modellen genoeg van aanwezig om op de NAB te tonen. Ik hoop en denk dat de Scarlet wel op de IBC in Amsterdam zal worden gepresenteerd.

Panasonic: Er waren hier veel nieuwe producten maar, in mijn ogen, weinig nieuws. Hun kleine dual-lens 3D camera had een grote broer gekregen de AG-3DP1 die simultaan op twee P2 kaarten het 3D signaal kan opnemen. Het meest opvallend bij Panasonic vond ik een kalibreerbare plasma monitor de TH-42BT300ER die daardoor zeer geschikt voor postproductie is.

JVC: Hier werd onder andere een 4K monitor getoond: ongelofelijk hoeveel detail deze monitor laat zien. Ook was er weer een nieuw variant van hun 700 camera, de GY-HM750, deze is beter geschikt voor studiogebruik en kan nu ook eindelijk SD opnemen!
Wel echt nieuw was de GS-TD-1 , dit is een consumenten 3D camera met een verbluffende beeldwaliteit voor een verbluffend lage prijs van $1699.-.

Blackmagic Design: Dit bedrijf blijft me ieder jaar weer verrassen met zeer goede en goedkope producten. Je vraagt je wel soms af hoe mogelijk is dat zo’n ”cheap-product” producent zo’n enorme stand kan betalen. Ze hadden niet alleen een van de grootste stands maar ook sponsorden ze de Keynote-speech van James Cameron en er hing er een gigantisch billboard aan de voorkant van de South Hall.

Op de stand van Blackmagic werd een groot aantal nieuwe producten getoond. Het een was nog spectaculairder dan het ander. Laten we beginnen met de DaVinci Resolve: Vorig jaar presenteerden ze dit kleurcorrectie-pakket voor de ongelofelijk lage prijs van $1000.- (een jaar eerder moest je nog 300 x zoveel betalen voor hetzelfde product). Dit jaar hebben ze de software flink ge-update, nagenoeg alles wat ik bij de eerste versie miste zit er nu wel in: XML import, beeldstabilisatie, noise reduction, auto 3D alignment, etc. Deze update is gratis voor Resolve-gebruikers en komt uit in juni. Daarnaast gaan ze ook een Lite versie op de markt brengen. Het grote verschil met de Full versie is dat de Lite op elke Apple computer kan draaien; zónder insteekkaarten of andere extra hardware, en deze versie is gratis! Op deze manier hopen ze nieuwe gebruikers “verslaafd” te maken maar ik vraag me af of dat werkt want het blijft een moeilijk te bedienen pakket. Ook als het gratis is leer je het niet zo maar even.

Ook Blackmagic speelt in op de Thunderbolt hype met verschillende producten zoals de UltraStudio 3D. Dit is een portable doosje dat zowel 3D kan opnemen als afspelen. Ook hadden ze weer verschillende nieuwe beeldmixers. Het slimme aan de Blackmagic mixers is dat het input/output deel letterlijk los staat van de mixer zelf waardoor je er ook voor kunt kiezen om alleen het i/o deel te kopen. Dan kan je via de bijgeleverde software op je monitor schakelen, en dat is dus veel goedkoper. Op deze manier heb je voor $ 1000.- al een professionele beeldmixer.

Het meest spectaculair vond ik de Hyperdeck Shuttle en de Hyperdeck Studio. De Shuttle is een kleine portable solid-state recorder die je eenvoudig via HD-SDI of HDMI aan je camera kunt koppelen en dan neem je op in uncompressed 10 bit! Beter dus dan de KI van AJA en voor een fractie van de prijs: De Shuttle gaat $345.- kosten. Een grappig detail is dat ze de mini-harddiskjes in paarse plastic doosjes verkopen die heel verdacht veel op DV hoesjes lijken. De Hyperdeck Studio is de Studio-uitvoering met twee slots die zowel kunnen opnemen als afspelen. De studioversie gaat $ 995.- kosten.

Adobe: Adobe kwam met de CS5.5 niet echt met iets nieuws maar deze versie is wel flink verbeterd. Naast een geweldige stabilisator vond ik de meest opvallende verandering dat Soundbooth niet meer bestaat! Dat heet nu Audition. Het draait naast Windows ook op OS-X en ondersteunt surround geluid. Ook Adobe toonde Thunderbolt oplossingen waardoor het hele pakket prima op een Mac-Book kan draaien.

Filmlight: Ook Filmlight kwam met een “major” prijsverlaging. In de voetsporen van DaVinci gaan ze een Baselight versie van $800.- op de markt brengen. Het is weliswaar een plugin voor FinalCut. Het zag er wel allemaal heel erg versimpeld uit, volgens mij is het veel meer een uitgeklede versie bedoeld als voorbereiding voor het grote officiële pakket dat nog steeds $100.000.-kost.

Avid: Op de Avid-stand toonden ze de onlangs geïntroduceerde Mediacomposer 5.5 . Het belangrijkste nieuws is dat de software nu ook met 3rd party producten werkt zoals de AJA Lo Express en het pakket ondersteunt de Euphonics controllers. Het spannendste nieuws hoorde ik niet op de beurs maar op de Hollandse Avond: Avid gaat binnenkort met “cloud-editing” komen: je materiaal staat niet meer lokaal of op een (ingest)server, maar het is ergens in een virtuele cloud en als je klaar bent met monteren hoef je het dus niet meer te uploaden want je geeft gewoon het linkje door. Ik ben ervan overtuigd dat dit de toekomst voor videomontage zal zijn… ik kan niet wachten!

Avid heeft jaren lang gedaan of FinalCut niet bestond, pas vorig jaar toen FCP markleider was kwamen ze met FCP input mogelijkheden (terug naar FCP gaat nog steeds niet echt lekker).

Dit jaar adverteert Avid, dat als je FinalCut inlevert dan krijg je 60% korting op de nieuwe Avid Media Composer. Misschien is dat in Amerika gewoon maar ik vind het eigenlijk niet kunnen.

The Foundry: Op de stand van de Foundry was het 3 dagen lang afgeladen druk en er hing een geweldige sfeer. Hun producten Storm en Nuke zijn dan ook gewoon goed en goedkoop! Storm is een digitale workflow die ideaal is voor RED gebruikers. Nuke en NukeX zijn (3D) compositing paketten die ondanks hun lage prijs prima kunnen concurreren met de allerduurste paketten. Ik hoorde in de wandelgangen dat een van Amsterdams grootste postproductiebedrijven binnenkort de Flame gaat inruilen voor een Nuke!

Cubix: Op een afgelegen standje in de hoek van een van de hallen vonden we Cubix met een PCI -express extensie voor de Mac Pro. Dit klinkt misschien niet zo speciaal, maar het is met deze doos mogelijk om meerdere GPU Quadro kaarten tegelijkertijd te gaan gebruiken waardoor de programma’s veel sneller gaan werken. Bijvoorbeeld After effects en Premiere CS5 maar ook DaVinci Resolve worden nagenoeg realtime.

Digital Rebels: Op dinsdagmiddag was er een workshop/panel over en met de nieuwe generatie YouTube filmmakers. De jongens en meiden die niet gehinderd door kennis, films maken die ze zelf distribueren op het internet. Opvallend was dat niemand zich afvroeg of deze ontwikkeling eigenlijk wel wenselijk is, het werd als een fijt gepresenteerd.
Een van de sprekers was Gareth Edward die de “no-budget” film Monsters heeft gemaakt. Hiervoor werd hij onlangs uitgeroepen tot Best director bij de British Independent Film Awards.

Hij legde uit dat hij volgens het 0, 1, 2 principe werkt (0 budget, 1 crew-member en 2 dagen productietijd). Hij vertelde het hilarische verhaal dat hij in Mexico zoveel last van zijn rug had gekregen van het draaien met zijn zelfbouw camera- rig dat hij gemasseerd moest worden. Tijdens de massage van een oudere Mexicaanse dame kon hij voor het eerst echt ontspannen en hij lag na te denken over het einde van zijn film: moesten de hoofd personen doodgaan of juist niet. Op dat moment kwam de masseuse met de oplossing: “happy ending”?

Conclusie: De NAB 2011 was zeker bijzonder en niet alleen vanwege de vele introducties van bijzondere hard en software, maar ook omdat de bijna alle standhouders op een of andere manier door de Japanse Tsunami getroffen waren. Veel producten die getoond werden zullen hierdoor pas veel later echt leverbaar zijn. Veel van de nieuwe producten zijn echt “game-changers” zoals de introductie van de OLED monitor, de RED EPIC 5K camera, SR-Master opslag, de 8K F65 camera, Thunderbolt en natuurlijk FCP-X.

Guy Molin