Speech sectorbrede nieuwjaarsreceptie van 19 januari 2011

TOESPRAAK VOOR FILMSECTOR, UITGESPROKEN DOOR GIJS SCHOLTEN VAN ASCHAT OP 19 JANUARI 2011

En dan is toch maar mooi ineens 2011. 2011. Een jaar voor 2012. 2012, waarin – zoals we allen weten – de aarde en zon in conjunctie staan met het centrum van de Melkweg, de kalender van de Maya’s eindigt en volgens velen het einde der tijden is aangekondigd. We hebben dus nog een jaar. Gelukkig nieuw jaar mensen!

Armageddon… daar zouden ze eens een film over moeten maken.

Fictie natuurlijk. Allemaal fictie. Dat weten wij beter dan wie dan ook. Maar stel nou… stel nou dat het echt zo was. Dat de magnetische polen zich omdraaien en we in een periode van 36.000 jaar rampspoed en ellende gestort worden. Stel dat 2011 nou echt ons laatste complete filmjaar was. Wat willen we dan?

Sommige mensen proberen te leven alsof elke dag hun laatste dag is – maar dat vind ik wel erg ambitieus. Maar een laatste jaar? Dat moet met een beetje speling toch wel te doen zijn.

Wat wil je nog doen? Echt doen? Wat wil je achterlaten? Nalaten? Als over 36.000 jaar verbaasde archeologen – uit Mercurius of Alpha Papa Zenith Twaalf –  als die de resten van onze beschaving opgraven? Het hele digitale filmarchief van filmsectorinstituut ‘Eye’.
Hé… Wat zien ik? Naakt over de schutting… 14 seizoenen Oppassen… Kijk hier, iets spiritueels… Sint!

Het is 2011 en we hebben nog maar één jaar. Welke keuzes maken we dan? En nou hoor ik mensen al tegensputteren van ‘Moet dat nou?’ en ‘Doe nou niet zo moeilijk’. Nee, we doen wel moeilijk. We hebben geen tijd te verliezen, dit is je laatste kans. Geen smoesjes en maak er wat van. En iets behoorlijks alsjeblieft.

Ik begin het een steeds beter idee te vinden. Alleen nog maar televisiedrama, films en documentaires maken die er echt toe doen. Die betekenis hebben. Die gemaakt moeten worden – omdat we nog maar één jaar hebben.

Eeuwige plannen en dromen, die geen plannen en dromen mogen blijven. Die werkelijkheid moeten worden. Omdat het nu of nooit is.

Makers die niet meer kunnen zeggen: eigenlijk wilde ik iets anders, maar dit kwam op mijn pad en de huur moet toch betaald.

Een filmsector waar geen ruzie meer gemaakt wordt, omdat er simpelweg geen tijd is om ruzie te maken. Dat verschillende organisaties gaan samenwerken.

Misschien dat er eindelijk knopen worden doorgehakt en de handen ineen geslagen.

Nou. Ik heb nieuws voor jullie. We zijn ook aan het eind van een tijdperk beland. Al jaren geleden. En we zijn in een nieuw tijdperk beland waarin film niet meer alleen via een bioscoopkaartje in de bios te zien is. Of op een gekochte of gehuurde of geleende dvd. Of op een keurig geprogrammeerd tijdstip op een televisiezender te zien is. Film, televisie, maar ook theater, boeken, kranten zijn opgenomen in het grote wereldrepertoire. Via i-Pads, telefoons, laptops, beamers, Facebook-pagina’s, YouTube worden kopieën, fragmenten, vertalingen en rip-offs van al ons werk bekeken en gedeeld.

En dat is fantastisch. Wat al tientallen jaren met muziek aan de hand is – dat het uit de concertzalen weg gehaald is en via radio, platenspeler en cassetterecorders op elke werkplaats, steiger, jongens- en meisjeskamer te beluisteren en op te nemen is, dat gebeurt nu met ons werk.
Wat we maken is wereldrepertoire geworden. Daar hoort ook een regeling van rechten bij die werkt voor wereldrepertoire en recht doet aan iedereen. Makers én gebruikers. In de muziek gaat dat al sinds jaar en dag goed via collectieve regelingen en collectief beheer van auteursrechten. En het laatste jaar van ons bestaan, zou dat nou toch ook eens eindelijk in onze filmsector moeten gebeuren. We hebben de rechtenorganisaties, we hebben de distributeurs, de makers, de producenten, we hebben de kijkers.

Tja. Wie weet. Misschien moeten we het gewoon zo doen. Wat er ook gebeurt in 2012. Of de klok blijft tikken of niet. We gaan gewoon doen of ons laatste jaar is. Daar zijn we in de filmwereld ook hartstikke goed in. Elk jaar wordt wel de noodklok geluid. Elk jaar wordt het eind van de filmindustrie voorspeld. Laat ik dan een nieuw begin voorspellen. Gelukkig nieuw jaar allemaal.

R.A.T. 14 januari 2011